top of page
Discussie met twee mensen

Home  >  Kennisbank  >  Auteursrecht  >  Rechten auteursrecht     

Welke rechten kent het auteursrecht?

Wil je als maker een beroep op je auteursrechten doen, dan is het belangrijk om te weten welke rechten je precies geldend kunt maken. In het auteursrecht zijn er meerdere soorten rechten, waaronder de exploitatierechten en de persoonlijkheidsrechten. In dit kennisbankartikel licht ik de verschillende rechten toe, die in het auteursrecht komen kijken.

Exploitatierechten

 

Exploitatierechten zijn de rechten die de maker krijgt vanwege het auteursrecht dat op het werk rust. Deze rechten kan de maker ook overdragen aan een andere auteursrechthebbende. Er zijn twee exploitatierechten: het recht om het werk openbaar te maken (openbaarmakingsrecht) en het recht om het werk te kopiëren of te reproduceren (verveelvoudigingrecht).

​

Openbaarmakingsrecht

 

In principe mag alleen de auteursrechthebbende het werk openbaar maken. Wil iemand anders het werk openbaar maken, dan heeft die ander daarvoor de toestemming van de maker nodig. Werken die al door of met toestemming van de maker in omloop zijn gebracht, mogen wel openbaar worden gemaakt. Dit geldt echter alleen voor openbaarmakingen van fysieke exemplaren. Denk aan de tweedehandsverkoop van een boek of een schilderij. Daar hoef je in principe geen toestemming voor te vragen. Wel moet je rekening houden met de persoonlijkheidsrechten van de maker.

 

Bij een zogenaamde "openbaarmaking op afstand" zit dit anders. Een openbaarmaking op afstand is een handeling waarbij het publiek zelf kan kiezen waar en wanneer het werk toegankelijk wordt gemaakt, zoals bij het vertonen van tv-programma's in een hotel of het afspelen van een cd in een tandartspraktijk. Hiervoor is altijd toestemming van de maker of auteursrechthebbende vereist.

​

Hi, ik ben Chiara!

Ik ben een creatieveling, net zoals jij! Ik help jou bij het voorkomen van conflicten door het veiligstellen van jouw rechten en het vastleggen van duidelijke afspraken.

Licentie
Exploitatierechten

Verveelvoudingingsrecht

 

De auteursrechthebbende is de enige die het werk mag kopiëren of reproduceren. Ook hier geldt dus: wil iemand anders het werkt kopiëren of reproduceren, dan is daarvoor toestemming van de auteursrechthebbende nodig.  Dit geldt ook voor een zogenaamde "verveelvoudiging in gewijzigde" vorm. Denk vertalingen, muziekarrangementen, verfilmingen en verzamelingen van werken, zoals collages of bundels. Dit soort bewerkingen van het originele werk kan afzonderlijk als werk worden beschermd.

 

Volgens de Auteurswet is een tijdelijke reproductie of kopie geen verveelvoudiging. Deze reproductie moet van korte duur zijn en een belangrijk onderdeel vormen van een technisch proces om het werk door middel van hosting.

​​

​

Persoonlijkheidsrechten

Persoonlijkheidsrechten

 

De maker heeft de volgende persoonlijkheidsrechten:

​

  • Het recht op vermelding van je naam of artiestennaam.

  • Het recht om wijzigingen van het werk tegen te gaan.

  • Het recht om  verminking of aantasting van het werk tegen te gaan.

 

Persoonlijkheidsrechten zijn exclusieve rechten die de maker, naast de exploitatierechten, heeft vanwege het auteursrecht dat op zijn werk rust. De fictieve maker krijgt echter geen persoonlijkheidsrechten. De persoonlijkheidsrechten gaan dan naar de persoon die het werk heeft gecreëerd. Zelfs na de overdracht van de exploitatierechten, blijven de persoonlijkheidsrechten bij de maker en gaan deze niet over naar de nieuwe auteursrechthebbende.

 

De maker kan afstand doen van het recht op naamsvermelding en het recht om zich te verzetten tegen wijzigingen van het werk. Dit kan echter niet met betrekking tot het recht om verandering van de naam van de maker tegen te gaan en ook niet ten aanzien van het recht om aantasting en verminking tegen te gaan.

​​

​

Naburige rechten

Naburige rechten

 

De naburige rechten staan eigenlijk los van de auteursrechten. Toch wil ik ze even benoemen, omdat veel mensen naburige rechten en auteursrechten door elkaar halen. Waar auteursrechten betrekking hebben op de creatieve schepping van het werk, gaan naburige rechten over de uitvoering van die schepping door uitvoerende kunstenaar (bijvoorbeeld een zanger of acteur).

 

De uitvoerende kunstenaar heeft zelf ook exploitatierechten ten aanzien van de uitvoering. Voor de volgende handelingen is toestemming vereist van de uitvoerende kunstenaar:

 

  • Het opnemen van een uitvoering.

  • Het reproduceren van een opname van een uitvoering.

  • Het verkopen, verhuren, uitlenen, afleveren of op andere wijze in omloop brengen van een opname van een uitvoering of van een reproductie daarvan, evenals het invoeren, aanbieden of in voorraad hebben voor die doeleinden.

  • Het uitzenden, heruitzenden, beschikbaar stellen voor het publiek of op een andere wijze openbaar maken van een uitvoering of een opname van een uitvoering of een reproductie daarvan.

 

Het openbaarmakingsrecht van de uitvoerende kunstenaar is in principe een verbodsrecht. Voor commercieel uitgebrachte geluidsopnamen (ook wel fonogrammen genoemd) is dit verbodsrecht echter beperkt tot een billijke vergoeding die de artiest hiervoor mag vragen.

​

​

Portretrecht

Portretrecht

 

Het portretrecht is een van de uitzonderingen van het auteursrecht. Dat betekent dat de afgebeelde persoon gebruik mag maken van het werk, zonder dat hiervoor toestemming van de maker nodig is. Wanneer een portret in opdracht is gemaakt van de geportretteerde (bijv. in een fotostudio), kan diegene ook het gebruik van het werk door de auteursrechthebbende tegengaan. Bij portretten die niet in opdracht gemaakt zijn (denk aan toevallig afgebeelde personen in het gewone straatbeeld) heb je redelijk belang nodig om je te verzetten tegen gebruik van het werk.​

Bescherm je intellectuele eigendom

Licentieovereenkomst

Geef jij toestemming aan een ander om jouw werk te gebruiken, openbaar te maken of op een andere manier te exploiteren? Dan moet je de specifieke afspraken hierover goed vastleggen in een licentieovereenkomst.

Akte van overdracht

Wil je (een deel van) je rechten aan een ander overdragen, zodat diegene jouw werk kan gebruiken? Hiervoor is een contract nodig, waarin onder andere de afspraken over vergoeding zijn vastgelegd.

Samenwerkingscontract

Werk je samen met een andere maker? Dan is het belangrijk om vast te leggen wie de rechthebbende is, wie mag exploiteren en wie welke risico's draagt. Anders loop je misschien (een deel van) de rechten mis.

Advies IE-rechten

Wil je weten of jouw werk beschermd is, wie de rechten heeft en of er sprake is van inbreuk op je rechten? Deze vragen kan ik beantwoorden in een advies.

Sommatiebrief

Is er sprake van een inbreuk op je rechten of komt de andere partij jullie afspraken niet na? Dan kan ik een brief voor je sturen waarin we je wederpartij aanspreken.  

Legal Strategy sessie

In een strategiesessie van 90 minuten zoomen we samen in op je bedrijf en je visie.​ Je krijgt van mij  de juridische handvaten  waarmee je op de korte en op de lange termijn je doelen bereikt.

Ook interessant voor jou

bottom of page